Książka opowiada o losach zamordowanego w Katyniu Zygmunta Bugajskiego (1887-1940) polskiego międzywojennego prawnika, społecznika i pracownika Ministerstwa Sprawiedliwości. Miał on niezwykle istotny wpływ na kształt systemu w jakim w II Rzeczpospolitej więźniowie odbywali karę. Prowadził także szeroką działalność społeczną i naukową. Był autorem licznych książek i artykułów poruszających szereg istotnych i aktualnych do dziś zagadnień, takich jak chociażby kara śmierci, czy sposób egzekwowania kary wobec przestępców.
Dużą aktywność Zygmunt Bugajski przejawiał również w kwestiach społecznych. Był m.in. inicjatorem powołania pierwszych szkół kształcących funkcjonariuszy Straży Więziennej, twórcą ogólnopolskiej biblioteki więziennej przeznaczonej dla skazanych, ale także praktykiem – naczelnikiem więzienia na Mokotowie i Pawiaku w II Rzeczpospolitej.
Na życiu Zygmunta Bugajskiego oraz jego rodziny tragicznym piętnem odcisnęła się II wojna światowa. Jego brat – oficer Wojska Polskiego zginął w Charkowie w 1940 r. jego siostra w obozie w Auschwitz, jej mąż Ludwik Wirszyłło został zamordowany w Katyniu razem z Zygmuntem Bugajskim. Te tragiczne losy pokazują, jak tragiczne dla polskiej inteligencji były wydarzenia II wojny światowej.
„Dopiero lektura tej interesującej jak się okazuje książki może przekonać czytelnika, iż jej bohater w pełni zasłużył na ujęcie biograficzne. Zygmunt Bugajski, praktyk i teoretyk w jednej osobie był bowiem czołowym przedstawicielem w latach II Rzeczypospolitej polskiej myśli penitencjarnej w jej progresywnym i humanitarnym ujęciu”.
Prof. dr hab. Wiesław Śladkowski,
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie więziennictwa”.
„Charakterystyka bazy źródłowej wykorzystanej dla potrzeb książki jest wyczerpująca. Na podkreślenie zasługuje sumienność i wytrwałość Autora w poszukiwaniu tychże materiałów. Zabiegał o nie w 16 archiwach na terenie całego kraju. (...) Dopiero zainteresowania badawcze Bartosza Kułana sprawiły, że dorobek Zygmunta Bugajskiego został przypomniany i poddany analizie, potwierdzając należne mu miejsce wśród organizatorów polskiego
Prof. dr hab. Piotr Majer,
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
